Nguyễn Vĩnh Tiến
(kiến trúc sư, nhạc sĩ):
Trong khuôn khổ một phát biểu ngắn, tôi chỉ muốn nói đến tính âm nhạc tự thân trong kiến trúc và những mối liên hệ kỳ diệu của chúng trong không gian đa chiều… Âm nhạc có những nhịp điệu và kiến trúc cũng vậy. Nhịp điệu có thể t hấy ẩn hiện qua những hàng cột, đôi khi thấp thoáng ở những ô cửa sổ. Tiết tấu nhanh chậm đôi khi cũng thay đổi theo không gian, thậm chí theo cả màu sắc. Màu trầm cho ta thấy một tiết tấu chậm rãi. Màu nóng và rực rỡ dễ gợi đến một tiết tấu vui tươi như nhịp nhạc 2/2 và 2/4… Âm nhạc có không gian và tất nhiên, bản chất của kiến trúc là không gian. Cảm giác của chúng ta khi lạc vào một bản Symphonie của Rachmaninoff cũng giống như lạc vào không gian kỳ vĩ của Sagrada familia do Atonio Gaudi thiết kế. Thật kỳ diệu khi kiến trúc sư nén được những không gian âm nhạc (ảo) vào trong những không gian kiến trúc (thực). Ở đó, kết cấu tầng bậc, sự nhắc lại và cả những thông điệp bí ẩn, những hành lang ánh sáng sẽ hòa quyện vào một bản giao hưởng chung. Đôi khi, việc quy hoạch đô thị cũng được so sánh với việc soạn nên một bản giao hưởng khổng lồ. Âm nhạc có giai điệu và điều đó giống như tuyến trong thiết kế đô thị và sơ đồ
giao thông bên trong những công trình. Chúng là những huyết mạch, có khả năng dẫn dắt, báo hiệu và quyến rũ chúng ta. Âm nhạc có điểm nhấn và đối với kiến trúc, trong nhiều trường hợp thì điểm nhấn là yếu tố quyết định. Trong những ca khúc tuyệt vời thì luôn có “điểm vàng” trong giai điệu và điểm nhấn ấy làm cho biết bao con tim thổn thức. Không phải lúc nào, bằng ý thức, bạn cũng có thể tìm ra được điểm vàng, nó có thể đến từ trong vô thức của bạn và làm cho bạn say đắm. Trong thiết kế đô thị, một trong những yếu tố rất quan trọng là bạn biết tìm ra đâu là “điểm vàng” của không gian. Nơi đó, có thể là một mái nhà thờ vút cao, cũng có thể là một bức điêu khắc nho nhỏ, thậm chí đơn giản chỉ là một dòng nước xanh bên bờ cỏ êm đềm… Âm nhạc có tính thời đại và kiến trúc cũng như vậy. Âm nhạc mang âm hưởng dân gian sẽ tự nó phác họa nên một bức tranh hữu tình của quá khứ, trong đó tái hiện những sản phẩm kiến trúc dân gian như mái đình, mái chùa hay những cảnh quan xao lòng của nông thôn. Âm nhạc hiện đại thì lại phác họa cho chúng ta về “Giải cấu trúc”, về “Hậu hiện đại” trong đó, vô vàn những mối liên hệ táo bạo và lạ lẫm, những triết lý mới về con người mới trong những không gian đương đại. Rất nhiều khi, tôi để Âm nhạc và Kiến trúc cứ mờ ảo và trộn lẫn trong tâm hồn mình. Tôi nhận thấy những mối liên hệ thú vị. Ví dụ như khi thiết kế nhà dân hay biệt thự thì giống như viết ca khúc. Khi thiết kế nhà cao tầng thì giống như viết một hợp xướng, thiết kế đô thị giống như một concerto và khi quy hoạch đô thị thì giống như soạn một bản symphonie vậy.
(kiến trúc sư, nhạc sĩ):
Trong khuôn khổ một phát biểu ngắn, tôi chỉ muốn nói đến tính âm nhạc tự thân trong kiến trúc và những mối liên hệ kỳ diệu của chúng trong không gian đa chiều… Âm nhạc có những nhịp điệu và kiến trúc cũng vậy. Nhịp điệu có thể t hấy ẩn hiện qua những hàng cột, đôi khi thấp thoáng ở những ô cửa sổ. Tiết tấu nhanh chậm đôi khi cũng thay đổi theo không gian, thậm chí theo cả màu sắc. Màu trầm cho ta thấy một tiết tấu chậm rãi. Màu nóng và rực rỡ dễ gợi đến một tiết tấu vui tươi như nhịp nhạc 2/2 và 2/4… Âm nhạc có không gian và tất nhiên, bản chất của kiến trúc là không gian. Cảm giác của chúng ta khi lạc vào một bản Symphonie của Rachmaninoff cũng giống như lạc vào không gian kỳ vĩ của Sagrada familia do Atonio Gaudi thiết kế. Thật kỳ diệu khi kiến trúc sư nén được những không gian âm nhạc (ảo) vào trong những không gian kiến trúc (thực). Ở đó, kết cấu tầng bậc, sự nhắc lại và cả những thông điệp bí ẩn, những hành lang ánh sáng sẽ hòa quyện vào một bản giao hưởng chung. Đôi khi, việc quy hoạch đô thị cũng được so sánh với việc soạn nên một bản giao hưởng khổng lồ. Âm nhạc có giai điệu và điều đó giống như tuyến trong thiết kế đô thị và sơ đồ
giao thông bên trong những công trình. Chúng là những huyết mạch, có khả năng dẫn dắt, báo hiệu và quyến rũ chúng ta. Âm nhạc có điểm nhấn và đối với kiến trúc, trong nhiều trường hợp thì điểm nhấn là yếu tố quyết định. Trong những ca khúc tuyệt vời thì luôn có “điểm vàng” trong giai điệu và điểm nhấn ấy làm cho biết bao con tim thổn thức. Không phải lúc nào, bằng ý thức, bạn cũng có thể tìm ra được điểm vàng, nó có thể đến từ trong vô thức của bạn và làm cho bạn say đắm. Trong thiết kế đô thị, một trong những yếu tố rất quan trọng là bạn biết tìm ra đâu là “điểm vàng” của không gian. Nơi đó, có thể là một mái nhà thờ vút cao, cũng có thể là một bức điêu khắc nho nhỏ, thậm chí đơn giản chỉ là một dòng nước xanh bên bờ cỏ êm đềm… Âm nhạc có tính thời đại và kiến trúc cũng như vậy. Âm nhạc mang âm hưởng dân gian sẽ tự nó phác họa nên một bức tranh hữu tình của quá khứ, trong đó tái hiện những sản phẩm kiến trúc dân gian như mái đình, mái chùa hay những cảnh quan xao lòng của nông thôn. Âm nhạc hiện đại thì lại phác họa cho chúng ta về “Giải cấu trúc”, về “Hậu hiện đại” trong đó, vô vàn những mối liên hệ táo bạo và lạ lẫm, những triết lý mới về con người mới trong những không gian đương đại. Rất nhiều khi, tôi để Âm nhạc và Kiến trúc cứ mờ ảo và trộn lẫn trong tâm hồn mình. Tôi nhận thấy những mối liên hệ thú vị. Ví dụ như khi thiết kế nhà dân hay biệt thự thì giống như viết ca khúc. Khi thiết kế nhà cao tầng thì giống như viết một hợp xướng, thiết kế đô thị giống như một concerto và khi quy hoạch đô thị thì giống như soạn một bản symphonie vậy.
Trần Quang Minh
(kiến trúc sư, ca sĩ):
Nói đến một nhạc sĩ, là phải nói sở trường viết nhạc hùng tráng, nhạc tình cảm, hay nhạc dân ca… của tác giả, rồi khi có cảm hứng, tùy theo nội dung, ông ta ngả về điệu slow, tango, hay pop-rock… Kiến trúc sư cũng vậy, đều có sở trường riêng, người thì chuyên về bệnh viện, người thì trường học, người thì khách sạn…; rồi cũng tùy theo địa điểm vùng biển, đồng bằng hay vùng cao, mà công trình có kiểu thức khác đi; rồi còn tùy theo nội dung, đường nét phải biến đổi khác nữa. Thí dụ: bệnh viện đa khoa phải khác bệnh viện phụ sản. Nói đến nhà ở, thì thiên biến vạn hóa. Người thích kiểu Tây, kẻ thích kiểu Hàn, Nhật…; có tiền thì hoành tráng, đồ sộ, ít tiền thì bé bé xinh xinh… Việc tổ chức một ngôi nhà, đâu khác gì sáng tác một nhạc phẩm? Khúc dạo đầu là bước vào sân nhà để xem là kiểu thức gì; nhập đề là đi vào sảnh; thân bài là cách tổ
chức các phòng ốc; các dấu lặng là khoảng dừng chân để ngắm nhìn hoặc chuyển hướng; biến tấu là lệch cao độ, thay đổi màu sắc. Kết bài là cảm nghĩ sau khi xem xong ngôi nhà. Nhạc giữa là lúc ngồi ở sân trong, ngẫm nghĩ những nơi gây ấn tượng, và tiếp tục xem đi xem lại, đó là khúc chấm dứt của bản nhạc!
(kiến trúc sư, ca sĩ):
Nói đến một nhạc sĩ, là phải nói sở trường viết nhạc hùng tráng, nhạc tình cảm, hay nhạc dân ca… của tác giả, rồi khi có cảm hứng, tùy theo nội dung, ông ta ngả về điệu slow, tango, hay pop-rock… Kiến trúc sư cũng vậy, đều có sở trường riêng, người thì chuyên về bệnh viện, người thì trường học, người thì khách sạn…; rồi cũng tùy theo địa điểm vùng biển, đồng bằng hay vùng cao, mà công trình có kiểu thức khác đi; rồi còn tùy theo nội dung, đường nét phải biến đổi khác nữa. Thí dụ: bệnh viện đa khoa phải khác bệnh viện phụ sản. Nói đến nhà ở, thì thiên biến vạn hóa. Người thích kiểu Tây, kẻ thích kiểu Hàn, Nhật…; có tiền thì hoành tráng, đồ sộ, ít tiền thì bé bé xinh xinh… Việc tổ chức một ngôi nhà, đâu khác gì sáng tác một nhạc phẩm? Khúc dạo đầu là bước vào sân nhà để xem là kiểu thức gì; nhập đề là đi vào sảnh; thân bài là cách tổ
chức các phòng ốc; các dấu lặng là khoảng dừng chân để ngắm nhìn hoặc chuyển hướng; biến tấu là lệch cao độ, thay đổi màu sắc. Kết bài là cảm nghĩ sau khi xem xong ngôi nhà. Nhạc giữa là lúc ngồi ở sân trong, ngẫm nghĩ những nơi gây ấn tượng, và tiếp tục xem đi xem lại, đó là khúc chấm dứt của bản nhạc!
JAY FABRI NO(người Philippine, nhà thiết kế nội
thất kiêm nhạc công guitar):
Tôi có thói quen tìm hiểu xem khách hàng của mình thích nghe nhạc gì, để tôi thiết kế nội thất cho phù hợp. Đa phần các dự đoán của tôi đều có xác suất đúng khá cao. Ví dụ một anh chàng độc thân mê rock nặng thì không gian nội thất cũng sẽ có độ thô ráp, nhiều chi tiết như trong xưởng máy nhiều sắt thép gạch trần. Nhưng một bà chủ
thích nhạc hòa tấu Richard Claydeman thì
chắc chắn không gian riêng tư của bà ấy sẽ “sạch sẽ” hơn. Tất nhiên, vẫn có những trường hợp ngoại lệ; hoặc gu nghe nhạc theo một kiểu, gu ăn ở lại theo kiểu khác; nhưng về cơ bản, phòng riêng của cô bé tuổi teen khoái nhạc Hàn Quốc thì trang trí chắc chắn không thể tương tự phòng riêng của cụ già thích nhạc đồng quê!
TRẦN BÁ VĨNH THUẦN
(kỹ sư xây dựng, nghệ sĩ piano):
Nghe một bản nhạc có ý tưởng rõ ràng, trình tấu “sạch sẽ” cũng thấy thích thú như bước vào trong một ngôi nhà có cấu trúc hợp lý và được bài trí hài hòa, có cá tính.
Nếu kiến trúc sư thích ngẫu hứng, thì theo tôi anh ta nên ngẫu hứng trên nền tảng kiểm soát chặt chẽ các yêu cầu về kỹ thuật, vật liệu, khả năng thi công và… túi tiền của gia chủ. Sự khác biệt về đối tượng thụ cảm khiến âm nhạc với kiến trúc tuy liên thông nhưng không thể đánh đồng với nhau: ngôi nhà vẫn là dùng để ở trước tiên, chứ không làm ra chỉ để thỏa mãn ý tưởng sáng tạo hay sự hưởng thụ nghệ thuật đơn thuần. Có người nói “nhà này tôi tự làm, không
nhờ kiến trúc sư” thì cũng… được thôi; cũng như người ta có thể tự hát, tự đàn không nhờ nhạc sĩ hay nhạc công chuyên nghiệp. Nhưng bài hát đó, câu đàn kia nghe có… ra gì hay không, thì mới là vấn đề! Tôi luôn ủng hộ yếu tố thụ cảm cá nhân, trong nghệ thuật nói chung và kiến trúc nói riêng. Nhưng tôi vẫn thấy cần đề cao quá trình sáng tạo có bài bản, có tiêu chuẩn, có kiểm soát một cách chuyên nghiệp để ngày càng bớt đi những ngôi nhà “tự xử” theo kiểu tùy tiện, tránh cho bộ mặt đô thị lộn xộn và mất tính hài hòa tổng thể.
Nếu kiến trúc sư thích ngẫu hứng, thì theo tôi anh ta nên ngẫu hứng trên nền tảng kiểm soát chặt chẽ các yêu cầu về kỹ thuật, vật liệu, khả năng thi công và… túi tiền của gia chủ. Sự khác biệt về đối tượng thụ cảm khiến âm nhạc với kiến trúc tuy liên thông nhưng không thể đánh đồng với nhau: ngôi nhà vẫn là dùng để ở trước tiên, chứ không làm ra chỉ để thỏa mãn ý tưởng sáng tạo hay sự hưởng thụ nghệ thuật đơn thuần. Có người nói “nhà này tôi tự làm, không
nhờ kiến trúc sư” thì cũng… được thôi; cũng như người ta có thể tự hát, tự đàn không nhờ nhạc sĩ hay nhạc công chuyên nghiệp. Nhưng bài hát đó, câu đàn kia nghe có… ra gì hay không, thì mới là vấn đề! Tôi luôn ủng hộ yếu tố thụ cảm cá nhân, trong nghệ thuật nói chung và kiến trúc nói riêng. Nhưng tôi vẫn thấy cần đề cao quá trình sáng tạo có bài bản, có tiêu chuẩn, có kiểm soát một cách chuyên nghiệp để ngày càng bớt đi những ngôi nhà “tự xử” theo kiểu tùy tiện, tránh cho bộ mặt đô thị lộn xộn và mất tính hài hòa tổng thể.
Nhận xét
Đăng nhận xét